1. B12 eksikliği, yaşlanmadan önce yaşlandırır.
- Hafıza kaybı, dikkat eksikliği ve algı yavaşlığı B12 eksikliğinde erken dönemde görülebilir.
- 50 yaş altı bireylerde dahi kognitif performansta düşüş saptanabiliyor.
- Kaynak: Neurology, 2007
2. B12 eksikliği, depresyonla karıştırılır.
- Eksiklik durumunda duygu durum bozuklukları, anksiyete, halsizlik, ilgisizlik sık görülür.
- B12 takviyesi alan depresyon hastalarının %30’unda belirgin iyileşme gözlenmiştir.
- Kaynak: Journal of Psychopharmacology, 2005
3. Sinirler B12 ile izole edilir. Eksikse, kısa devre olur.
- B12, sinir hücrelerinin miyelin kılıfının yapımında kritik rol oynar.
- Uzun süreli eksiklik, geri dönüşü olmayan sinir hasarlarına neden olabilir.
- Kaynak: National Institutes of Health (NIH), 2020
4. Yorgun değilsiniz, B12’sizsiniz.
- Kronik yorgunluk ve halsizliğin sık nedenlerinden biri B12 eksikliğidir.
- Eksiklik, eritrosit üretimini etkileyerek oksijen taşınmasını azaltır.
- Kaynak: Mayo Clinic, 2018
5. Her vegan, bir B12 testini hak eder.
- Bitkisel kaynaklarda B12 bulunmaz. Vegan bireylerde eksiklik oranı %80’e kadar çıkabilir.
- Eksikliğe bağlı nörolojik belirtiler genellikle geç fark edilir.
- Kaynak: American Journal of Clinical Nutrition, 2003
6. B12 düzeyi ‘normal’ olabilir, ama siz eksik olabilirsiniz.
- Laboratuvar alt sınırları eksiklik bulgularını her zaman göstermez.
- Klinik belirtiler, düzey 300 pg/mL’nin altında başladığı halde alt sınır genellikle 200’dür.
- Kaynak: BMJ, 2014
7. B12 eksikliği, kansızlıktan önce düşünsel yoksunluk yapar.
- Megaloblastik anemi olmadan da nörolojik belirtiler gelişebilir.
- Bu nedenle sadece hemogram takibi yetersizdir.
- Kaynak: Blood Reviews, 2011
8. Mide, B12’nin kapısını açan anahtardır.
- Atrofik gastrit, mide ameliyatları ve uzun süreli antiasit kullanımı B12 emilimini bozar.
- 65 yaş üzeri bireylerde emilim azalması nedeniyle eksiklik riski artar.
- Kaynak: Harvard Health Publishing, 2016
9. Sık metformin kullananlar: B12 seviyenizi unutmayın.
- Metformin, B12 emilimini %30 oranında azaltabilir.
- 4 yıldan uzun süre metformin kullananlarda eksiklik oranı %20’yi geçer.
- Kaynak: Diabetes Care, 2010
10. Ağızda yanma hissi varsa, dilin size bir şey söylemeye çalışıyor olabilir.
- Glossit, dilde yanma ve tat değişiklikleri B12 eksikliğinin erken belirtisidir.
- Ağız içi epitel hücreleri hızlı bölünen hücrelerdir, eksiklik hemen yansır.
- Kaynak: Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, 2009
11. Hamilelikte B12 eksikliği: Gelecek nesli etkileyebilir.
- Eksiklik, fetal beyin gelişimini ve nörogelişimi etkileyebilir.
- Nöral tüp defektleri riskini artırır.
- Kaynak: Pediatrics, 2008
12. B12, ‘unutma’ lüksünüzü azaltır.
- Alzheimer riski, düşük B12 düzeyi olan bireylerde %4-5 kat artabiliyor.
- Bilişsel bozukluk belirtileri takviye ile geri çevrilebiliyor.
- Kaynak: JAMA Psychiatry, 2013
13. Pernisiyöz anemi sessiz başlar, ciddi sonuçlar bırakır.
- Otoimmün temelli bu durum, intrensek faktör eksikliğiyle B12 emilimini engeller.
- Nörolojik bozukluklar, tedavide geç kalınırsa kalıcı olabilir.
- Kaynak: Hematology, 2011
14. Düşük B12, yüksek homosistein = yüksek kalp krizi riski
- B12, homosistein düzeyini düşürür. Eksiklik, damar duvarı hasarına yol açar.
- Homosistein seviyesi yüksek bireylerde kardiyovasküler olay riski %20 artar.
- Kaynak: Circulation, 2002
15. B12 takviyesi, sadece eksik olanlar için değil, risk altındakiler için de hayatidir.
- Aile öyküsü, mide hastalıkları, diyabet, vegan beslenme, 60 yaş üstü olmak risk faktörleridir.
- Risk grubunda düzenli takip ve gerekirse önleyici takviye önerilir.
- Kaynak: WHO Guidelines, 2015
16. B12 eksikliği tanısı, sadece kan tahliliyle konmaz.
- MMA (metilmalonik asit) ve homosistein testleri daha duyarlıdır.
- Özellikle “gri alan” değerlerde ileri testler önemlidir.
- Kaynak: American Family Physician, 2017
17. B12 eksikliği, çocuklarda dikkat dağınıklığı ve gelişim geriliği yapabilir.
- Özellikle süt çocukluğu döneminde fark edilmezse kalıcı bilişsel zarar olabilir.
- Gelişimsel değerlendirmelerle birlikte izlenmelidir.
- Kaynak: Pediatrics International, 2010
18. B12’nin fazlası değil, eksiği zararlıdır.
- Vücutta depolanabilen nadir vitaminlerden biridir.
- Uzun süreli yüksek doz kullanımda toksisite görülmez.
- Kaynak: NIH Office of Dietary Supplements
19. B12 eksikliği, yaşlılıkta sandığımız birçok sorunun gerçek sebebi olabilir.
- Unutkanlık, yürüme bozukluğu, denge sorunları, halsizlik – eksikliğin ilk bulgularıdır.
- Yaşlı bireylerin %20’sinden fazlasında eksiklik vardır.
- Kaynak: Age and Ageing, 2001
20. Gözünüzde ışık çakmaları varsa, B12 eksikliğine bakın.
- Optik nöropati B12 eksikliğinde nadir ama ciddi bir bulgudur.
- Geri dönüşsüz görme kaybı olabilir.
- Kaynak: Archives of Neurology, 1998
⚠️ Uyarılar:
- B12 takviyeleri oral veya intramüsküler olabilir. Emilim problemi olanlarda enjeksiyon tercih edilir.
- Yüksek doz B12 bazı bireylerde cilt döküntüsü, kaşıntı gibi hafif yan etkilere yol açabilir.
- Uzun süreli antiasit, metformin ve alkol kullanımı düzenli takip gerektirir.
📚 Kaynakça:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5113070/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3439343/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4045293/
- https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/the-importance-of-vitamin-b12
- https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6412777/
