1. Gözlerinizin değil, hayatınızın ekranı kapanıyor.
- Günde 6 saatten fazla ekran kullanımı, beyin fonksiyonlarında yavaşlamaya neden oluyor.
- Sürekli ekran takibi, dikkat dağınıklığını %50 oranında artırıyor.
- 20 saniyelik ekran molaları bile beyin performansını %30 oranında artırabiliyor.
2. Her bildirim, beyninizde küçük bir deprem yaratır.
- Bildirim sesleri dopamin salgılatır: Kısa süreli mutluluk, uzun süreli yorgunluk bırakır.
- Sürekli bölünme, karar verme yetisini zayıflatır.
- Gün içinde ortalama 150 kez telefona bakıyoruz.
3. Gözleriniz ekranı değil, bir çığlığı izliyor olabilir.
- Dijital Göz Yorgunluğu (Computer Vision Syndrome): %70 ekran kullanan çalışanlarda görülüyor.
- Semptomlar: Bulanık görme, baş ağrısı, boyun ve omuz ağrısı, göz kuruluğu.
4. Ekrana değil, insana bakmayı unutuyoruz.
- İş yerinde artan ekran süresi, empati becerisini %40 azaltıyor.
- Sosyal bağları zayıflatarak izolasyon hissini artırıyor.
- WHO: Uzun süreli ekran maruziyeti, yalnızlık hissini tetikliyor.
5. Uyuyamıyoruz çünkü ekran beynimizi hâlâ çalıştırıyor.
- Ekran ışığı melatonini %50 baskılıyor.
- Uyumadan 1 saat önce ekran kullanımı: Uykuya dalma süresini 30 dakika geciktiriyor.
- Kalitesiz uyku, iş verimini %25 düşürüyor.
6. Ekranda kalmak, hayatı kaçırmak demektir.
- Günde ortalama ekran süresi: 7 saat.
- Yılda 106 gün ekran başında geçiyor.
- Bu süre, 53 kitap okumaya ya da 300 yürüyüşe eşdeğer.
7. Dijital dikkat dağınıklığı, üretkenliğin en büyük düşmanı.
- Çalışanların %75’i 3 dakikada bir dikkatinin dağıldığını söylüyor.
- Odaklanma süresi: 2000 yılında 12 saniyeydi, 2023’te 8 saniyeye düştü.
8. Teknoloji hayatı kolaylaştırmalı, kontrol etmemeli.
- İşten sonra ekranı kapatmak: Stres seviyesini %23 azaltıyor.
- Ekran detoksu yapan bireyler, anksiyete düzeyinde %30 azalma bildiriyor.
- Günlük ekran süresini 2 saate indirmek: Uyku kalitesini %40 artırıyor.
9. Ekran karşısında geçen her saat, hareketi yok saymak demek.
- 1 saat ekran = 22 kalori yakılmadan geçen süre.
- Hareketsizlik kaynaklı kas-iskelet problemleri %60 artış gösterdi.
- Ofis çalışanlarının %85’i bel-boyun ağrısından şikayetçi.
10. Dijital dünya hızla büyürken, biz kendimizi küçültüyoruz.
- Sosyal medya ile geçirilen vakit arttıkça, özsaygı azalıyor.
- Kıyas kültürü, tükenmişlik sendromunu %40 artırıyor.
- Gerçek iletişim yerini “görüldü”ye bırakıyor.
11. Her “kaydırış”, beyninizi uyarıyor ama kalbinizi yoruyor.
- Sürekli içerik akışı, bilinçsiz dikkat bozukluğu yaratıyor.
- Dopamin bağımlılığı: Ekranla gelen “haz”ın kısa ömürlü olması, daha fazla ekrana yöneltiyor.
12. Mola vermek, vazgeçmek değil, iyileşmektir.
- 90 dakikalık ekran çalışmasından sonra 15 dakika ara vermek; odaklanmayı %60 oranında iyileştiriyor.
- “20-20-20” kuralı: 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca, 20 feet (6 metre) uzağa bak.
13. En değerli ekran: Gözleriniz.
- Göz kuruluğu, ekranla geçirilen süreyle doğru orantılı artar.
- Ekran süresi 4 saatin üzerine çıktığında kuru göz riski %70’e çıkıyor.
- Blink rate (göz kırpma hızı), ekrana bakarken %60 azalır.
14. Ekran bağımlılığı, görünmeyen bir iş kazasıdır.
- Sürekli ekran kullanan çalışanlarda depresyon riski %68 daha fazla.
- Kaygı bozukluğu, özellikle çoklu ekran kullanıcılarında %45 daha yaygın.
- İşe odaklanamama, performansı %35 azaltır.
15. Dijital değil, dengeli yaşa.
- Haftalık 10 saatten fazla kişisel ekran süresi, yaşam memnuniyetini %20 azaltıyor.
- Günlük ekran süresini 3 saate indiren bireylerde stres seviyesi %28 azalıyor.
16. Bir şeyin fazlası zarar, ekran da buna dahil.
- Dünya Sağlık Örgütü: Günde 2 saatten fazla boş zaman ekran süresi önerilmez.
- Aşırı ekran maruziyeti obezite riskini %33 artırıyor.
- Çalışma dışı ekran süresi 3 saati geçtiğinde fiziksel aktivite %50 azalıyor.
17. Göz teması yerine ekran teması kuruyoruz.
- Ofis içinde ekran kullanımı arttıkça, ekip içi iletişim %37 zayıflıyor.
- Ekranla geçirilen her saat, bire bir sohbet süresini 15 dakika azaltıyor.
18. Ekran, bir araçtır; hayatın kendisi değil.
- Dijital sınırlar belirlemek, tükenmişlik riskini %32 azaltıyor.
- Cihazsız geçirilen akşamlar, ruh sağlığını güçlendiriyor.
19. Ekranı kapat, zihnini aç.
- Ekran detoksu sonrası çalışanlar, karar verme süreçlerinde %40 daha başarılı oluyor.
- Kreatif düşünebilme süresi %35 artış gösteriyor.
20. Bilgiye ulaşmak kolay, dikkatini korumak zor.
- Multitasking (çoklu görev): Verimliliği %40 azaltır.
- Ekranda çoklu pencere kullanımı, bilişsel yorgunluğu %50 artırır.
21. Zaman en büyük sermaye; ekrana harcanan her saniye yatırım değil, kayıp olabilir.
22. Uyanır uyanmaz ekran: Günün ilk dikkat kazasıdır.
23. Dijital ortamda çalışmak zorundayız, dijitalde yaşamak zorunda değiliz.
24. “Online” olmak, “hayatta” olmak değildir.
25. Ekrandan uzaklaş, kendine yaklaş.
⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler / Yan Etkiler
- Fiziksel sorunlar: Boyun düzleşmesi, baş ağrısı, karpal tünel sendromu
- Zihinsel etkiler: Anksiyete, depresyon, dikkat eksikliği, tükenmişlik
- Uyku bozuklukları: REM azalması, uyanma zorlukları, melatonin baskılanması
- Sosyal etkiler: Yüz yüze iletişim zayıflığı, yalnızlık hissi, sosyal kaygı
📊 Kaynakça
- WHO – Screen Time Guidelines
🔗 https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/digital-health - Harvard Health Publishing
🔗 https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/is-technology-making-us-stupid - American Psychological Association (APA)
🔗 https://www.apa.org/news/press/releases/stress/2023/technology-social-media-use - Journal of Behavioral Addictions
🔗 https://akjournals.com/view/journals/2006/9/3/article-p903.xml
