Stres; vücutta belirli biyolojik, fiziksel ve bilişsel reaksiyonların gelişimini tetikleyen, kişiyi anlık olarak bir tehditle veya mücadele gerektirecek bir sorunla karşı karşıya bırakan koşullarda ortaya çıkan durumu ifade eder
Kişilerde stres yaratan stres etmenlerine stresör denir.
Stres Faydalımıdır?
Stres hayatın zor koşullarına adapte olabilmemiz için bize fayda sağlamaktadır.Stres anında vücudumuzda bizi içine düştüğümüz zor durumdan kurtarmak için bize enerji ve güç vericek bazı hormonlar (adrenalin,nöradrenalin,kortizol)salgılanır,kısa süreli bir enerji ve güç dopingi yaşarız.Bu esnada nabzımızda ve tansiyonumuzda artışta meydana gelir.Stres yönetildiğinde faydalı bir araçtır.Yönetilemediğinde bizi tüketmesi kaçınılmaz bir sürece dönüşür.
Stres anında verilen tepkiler;
-Donma;Stres etkenine ilk maruziyet anında verilen tepkisizlik halidir.
-Savaş ;Stres etkenine ilk maruziyette etkenle savaşma durumudur.
-Kaç ; Stres etkeni ile ilk maruziyette etkenden uzaklaşmak için eylemde bulunma durumudur.
İŞYERİNDE GENEL STRES ETMENLERİ
-Gelecek kaygısı
-Maaş belirsizlikleri
-Eşitlik olmayışı
-Rol belirsilikleri
-Rol Çatışmaları
-Evde işin devam etmesi
-İletişim bozuklukları
İş yükü fazlalığı
-Adam kayırmaca
-Sağlık problemleri
Stresin Vücudumuza Etkileri
Stres etmeniyle ilk karşılaştığımızda ilk olarak Alarm Aşaması devreye girer;strese verilen yanıt ofiste karşılaştığınız zorlukla,bir aslandan kaçmanız gerektiğiyle aynıdır.Stres hormonları salgılanır kısa süreli enerji ve güç dopingi,nabız ve tansiyon artışı,solunum hızı artışı yaşanır.
İkinci olarak Direnç aşaması stres etmenini kabullenme uyum ve stres etmenini yönetme sürecimizi kapsar.Direnç aşamasındaki kişinin başarısı stres etkilerinin gerilemesi ve kaybolmasıyla sonuçlanır.
Üçüncü olarak Tükenme Aşaması;sorun yaşanılan stresi yani karşılaşmış olduğumuz bir zorluğu aşamadığımızda ,yönetemediğimizde stres etkenine sürekli olarak maruz kaldığımızda başlar.Örneğin akran zorbalığına maruz kalan bir çocuk her sorun yaşadığında ,yöneticisiyle veya çalışma arkadaşıyla anlaşamayan bir çalışan ,kredi kartı borcunu hergün aklından çıkarmayan bir kişi stres etkenine uzun süreler maruz kalmakta (kronik stres) bu da kişiyi tüketmektedir.
Uzun süren kronik stres etmenleri genel olarak çocukluk travmaları,ailesel sorunlar vb sebeplerden meydana gelmektedir.Kronik stres fizksel ve ruhsal yorgunluğa sebep olmaktadır.Sürecin yönetilebilmesi için sağlık profesyoneli desteğine ihtiyaç duyulmaktadır.
Strese maruz kalma sıklığımız arttıkça strese bağlı olumsuz etkilerin görülme olasılığıda artar.Stres yapan etkene sürekli maruziyet durumu oluştuğunda stres kronik olarak insan sağlığını olumsuz olarak etkilemeye başlar.
Stresin Belirtileri Nelerdir?
Stresle ilgili belirtiler, fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal olmak üzere dört grupta
toplanabilir
- Fiziksel Belirtiler: Baş ağrısı, düzensiz uyku, sırt ağrıları, çene kasılması veya diş
gıcırdatma, kabızlık, ishal ve kolit, döküntü, kas ağrıları, hazımsızlık ve ülser, yüksek
tansiyon veya kalp krizi, aşırı terleme, iştahta değişiklik, yorgunluk veya enerji kaybı,
kazalarda artış. - Duygusal Belirtiler: Kaygı veya endişe, depresyon veya çabuk ağlama, Ruhsal
durumun hızlı ve sürekli değişmesi, asabilik, gerginlik, özgüven azalması veya
güvensizlik hissi, aşırı hassasiyet veya kolay kırılabilirlik, öfke patlamaları, saldırganlık
veya düşmanlık duygusal olarak tükendiğini hissetme. - Zihinsel Belirtiler: Konsantrasyon, karar vermede güçlük, unutkanlık, zihin karışıklığı,
hafızada zayıflık, aşırı derecede hayal kurma, tek bir fikir veya düşünceyle meşgul olma,
mizah anlayışı kaybı, düşük verimlilik, İş kalitesinde düşüş, hatalarda artış, muhakemede
zayıflama. - Sosyal Belirtiler: İnsanlara karşı güvensizlik, başkalarını suçlamak, randevulara
gitmemek veya çok kısa zaman kala iptal etmek, İnsanlarda hata bulmaya çalışmak ve
sözle rencide etmek, haddinden fazla savunmacı tutum, bir çok kişiye birden küs olmak,
konuşmamak
Stres Yönetimi
Stres yönetimi son safhada ‘yaşam tarzı yönetimi’dir. Stresi yönetmeye karar vermek demek, bireyin duygusal, fiziksel ve ruhsal yaşam kalitesini yükseltmeye karar vermesi
demektir. Braham’ın geliştirdiği DKBY, bireylerin yaşadıkları stresi kontrol altına almaları, yönetmeleri için geliştirilen dört aşamalı bir modeldir.
İlk adım olan D (Değiştir), imkanınız varsa, içinde bulunduğunuz olumsuz durumu değiştirmektir. Olumsuz durumu değiştirebilirseniz, bu durumun sebep olduğu stresi
tamamen ortadan kaldırmayı başabilirsiniz.
İkinci adım, K (Kabul et)’dır. Kontrol edemeyeceğiniz durumlarla karşılaşabilirsiniz. Bu adımda, kontrol edemeyeceğiniz koşulları öfkelenmeden kabul etmeyi ve pozitif
yaklaşımınızı kaybetmemeyi öğrenmelisiniz.
Üçüncü adım olan B ‘Boşver’i temsil etmektedir. Boş vermek duygusal, zihinsel ve ruhsal açıdan işe yarayan güçlü bir yöntemdir. Değiştiremeyeceğimiz durumları kontrol etmeye
çalışmak bizi kontrol saplantısına götürür. Bu durum da strese sebep olur.
Dördüncü adım ise, Y, ‘yaşam tarzını yönettir. Bu adımda egzersiz, diyet, rahatlama ve duygusal destek yoluyla, gelecekte stres oluşturabilecek unsurlarla bu günden mücadele
etmeyi sağlar
STRESİ YÖNETEBİLMENİN İLK ADIMI KARARLAR ALMAKTAN GEÇER,İKİNCİ ADIMI ALDIĞINIZ KARARLARI UYGULAMAKTAN GEÇER.
Stresi yönetmek için kararlar verilmediğinde stres yükü yönetilemez bir hal alır,özel hayatınızda ve iş hayatınızdaki süreçlerinizde karar verme yetileriniz zarar görür ve tükenmeye başlarsınız.
STRESİN ETKİLERİNİ AZALTMAK
Stres kronikleşmeye başladığında kişinin ruhsal durumu depresyona doğru ilerler.
-Egzersiz yapmak
Egzersiz yapmak
-Hobi edinmek
-Müzik dinlemek
-Günlük rutinlerinizin aksamaması ve öz bakımınıza dikkat etmek
-Planlanmış tatillere çıkın
-Uyku düzeninizi koruyun
Stresin etkilerinin kronikleşmesinin önüne geçmek stres yönetiminin bir parçasıdır.
Stres etkileri yaşam kalitenizi bozuyor ise sağlık profesyonellerinden destek almak faydalı olacaktır.
Sağlıkla Kalın
